Twaalf boekentermen die elke beginnende auteur moet kennen

De boekenwereld is honderden jaren oud en hangt van jargon aan elkaar. Dit zijn enkele termen die je misschien niet kent, maar die wel handig zijn om te kunnen gebruiken als je gaat praten met uitgevers en redacteuren over je boek.

In mijn autogarage gebruiken ze steeds termen die ik niet ken. Een accu en zelfs een distributieriem kan ik nog plaatsen, maar zodra ze beginnen over het ESP-systeem of de compressieverhouding van de motor, dan haak ik af. Ik blijf vriendelijk glimlachen tot ze de sleutels en de factuur overhandigen en ren dan zo snel mogelijk weg. Dat is natuurlijk niet zo aardig als je in gesprek bent met een redacteur of een uitgever van een uitgeverij, maar het zou wel begrijpelijk zijn aangezien zij ook hun eigen boekentaal hebben. Per slot van rekening is de boekdrukkunst al 567 jaar oud. De meeste termen zijn onbelangrijk voor beginnende auteurs, maar de volgende zijn wel handig om te begrijpen.

     
      1.Titel

Een titel betekent meer dan alleen de omschrijving op de cover, het is ook de term waarmee een uitgever een uniek boek omschrijft. Een uitgever zegt daarom niet dat hij dit jaar vijftig boeken heeft uitgegeven, maar vijftig titels.

2. Fonds

Een uitgeverij heeft vaak meerdere fondsen. Binnen elk fonds wordt dan een bepaald type boeken uitgegeven, zoals kookboeken, managementboeken of romans.

3. Genre

Deze term is familie van de voorgaande. Een genre is een reeks boeken die op elkaar lijkt. Romans vormen dan ook een genre, en literaire romans een subgenre. Tot welk genre behoort jouw boek? Het is altijd verstandig om op zoek te gaan naar titels die op die van jou lijken, zodat je je gesprekspartner kunt uitleggen wat voor een soort boek je hebt geschreven.

4. Flaptekst

Dit is een weinig flatteuze term, maar wel een belangrijke: het is de tekst op de achterkant van het boek die beschrijft waar het boek over gaat. Dezelfde tekst wordt ook gebruikt voor de omschrijving in webshops als bol.com of managementboek.nl en in andere promotie uitingen. Sommigen gebruiken liever de term blurb.

5. Manuscript

Dit is een chique omschrijving van de volledige tekst van je boek. Pas op als een uitgever vraagt: "Is je manuscript al af?" De ene uitgever wil graag dat je zegt dat het af is, dan weet hij dat hij er niets meer aan hoeft te doen. De andere uitgever wil graag dat je zegt dat je de eerste versie af hebt en hoopt op goede kritiek, dan voelt hij zich uitgedaagd om je te helpen.

6. Omslag

De voorkant van een boek heet de cover of het voorplat. De achterkant van een boek heet de backcover of het achterplat. De backcover, rug en cover vormen samen de omslag. Let op: noem je omslag geen kaft, dat is de benaming voor de omslag van een schrift, een magazine of een rapport.

7. Binnenwerk

Dit is de omschrijving van het papier waar de tekst van jouw boek op wordt gedrukt en in de omslag wordt gelijmd. Voor de liefhebbers: dat gebeurt altijd in katernen van minimaal vier, maar bij voorkeur zestien pagina’s omdat hiervoor grote vellen worden gevouwen en gesneden. Het binnenwerk van een hardcover bevat ook schutbladen, meestal gekleurde pagina’s voorin en achterin, waarmee het binnenwerk aan de omslag wordt gelijmd.

8. Hardcover

In volgorde van luxe onderscheiden uitgevers grofweg de volgende typen boeken: pocket, paperback, flexibound en hardcover. De pocket is een Amerikaans type boek dat klein is, zo goedkoop mogelijk wordt geproduceerd en vaak laag is geprijsd. Eigenlijk kennen we in Nederland geen pockets. De paperback is hier het meest voorkomende type, vaak voordelig gedrukt, waarvan de pagina’s van het binnenwerk aan elkaar zijn gelijmd of genaaid. De flexibound heeft net als de hardcover een harde omslag, al is de cover van een flexibound slapper. De pagina’s van het binnenwerk van een hardcover en een flexibound (ook bekend als een gebonden boek) zijn meestal aan elkaar genaaid, maar niet altijd.

9. Stijl

Stijl is alles wat jouw taalgebruik kenmerkt. Jouw manuscript kan worden omschreven als luchtig, spannend, ironisch, traag, opgewekt, confronterend, staccato of humoristisch. Afgezien van een slechte stijl of geen stijl is in principe elke stijl goed, voor zover het natuurlijk de stijl is die jij bij het schrijven hebt nagestreefd.

10. Redacteur

De redacteur is de persoon bij uitgeverijen die auteurs begeleidt en manuscripten verbetert. Traditioneel werd hij met een typemachine opgesloten in de bezemkast, maar bij ons wordt hij keurig volgens de CAO betaald en mag hij ook gebruikmaken van het koffieapparaat en het toilet. De uitgever moet je te vriend houden, maar met de redacteur moet je bevriend raken, want hij is degene die je gaat helpen om er een (nog) beter boek van te maken.

11. Royalty’s

In ruil voor al die dagen en nachten ploeteren, krijg je na de publicatie van je boek een deel van de opbrengst, de royalty’s. Royalty’s zijn soms zeer de moeite waard, maar meestal leveren ze evenveel op als de erfenis die je krijgt aangeboden van die verre achteroom via zo'n Londense notaris die je in steenkolenengels vraagt of je hem jouw rekeningnummer wilt doorgeven. Niet zelden krijg je tegenwoordig niet alleen royalty’s, maar ook een rekening van uitgeverijen omdat zij noodgedwongen steeds vaker alternatieve verdienmodellen inzetten omdat de reguliere boekeninkomsten niet volstaan om hun werk goed te doen.

12. Aanbiedingsbrochure

Veel uitgeverijen publiceren een paar keer per jaar alle boeken die gaan verschijnen in brochures, vaak in de vorm van een zogenaamde voorjaarsaanbieding en najaarsaanbieding. Heel grote uitgeverijen hebben ook een zomeraanbieding. De verkopers van deze uitgeverijen gebruiken de brochures om boekhandelaren te laten zien wat er gaat uitkomen. Het fenomeen brochure staat overigens (net als de boekenbeurzen) onder druk, omdat steeds meer boeken online worden verkocht en veel boekhandelaren liever online willen zien wat ze kunnen inkopen.

Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack en auteur van Zo schrijf je een goed managementboek. Heb je een vraag of een voorstel voor een boek? Stuur hem een mail of maak contact via LinkedIn. 

Wil je zijn blog elke week automatisch ontvangen in je mailbox? Schrijf je hier in!

donderdag, 17 februari 2022