Van de uitgever geen nieuws
Elke week schrijf ik een blog over uitgeven of schrijven, maar deze week kan ik het niet opbrengen. Ik was van plan om te gaan schrijven over de witregel, die in al zijn onzichtbaarheid toch zo overbodig kan zijn. Dat vond ik wel een aardig contrast om uit te melken in een blog. Maar het lukt niet om te schrijven over zoiets onbenulligs, daarvoor is het te klein vergeleken met de oorlog in Oekraïne.
Toen ik nog werkte als journalist heb ik veel gereisd in Oost-Europa, ook in Oekraïne en Rusland. Ik kwam er graag, ook als het uitzicht er lelijk was en het eten eenzijdig, want mijn leven was er avontuurlijker dan thuis. Na elk avontuur ging ik natuurlijk graag naar huis, waar gevulde supermarkten en een comfortabel huis wachtten. Niet dat ik vond dat ik me daarvoor hoefde te schamen, want ik kon er ook niets aan doen dat ik Nederlander was, en voor mijn gevoel droeg ik mijn steentje bij door over Oost-Europa te schrijven. In de loop van de jaren kwam ik er steeds minder. Enerzijds omdat ik over andere onderwerpen ging schrijven, anderszijds omdat mijn vrienden emigreerden, vooral naar de Verenigde Staten. Enkelen van hen waren zelfs welvarend geworden door in de aanloop naar de val van de muur Engelse taalcursussen te geven, te betalen in dollars. De vuilniszakken vol biljetten stonden gemoedelijk in de keuken naast de zakken met vuilnis. Ik was blij voor ze: ze zouden het beter krijgen.
Oost-Europa is nooit uit mijn hoofd verdwenen, niet in de laatste plaats omdat ik er heb ervaren hoe het is om niet-vrij te zijn. Voor talloze mensen was en is dat een dagelijkse realiteit, maar voor mij was het een even tijdelijke als surrealistische ervaring. Niet in de bus praten over politiek. Verboden boeken smokkelen. Ambtenaren omkopen voor een telefoonaansluiting of een vergunning voor je Lada of Moskvitsj. Het leven in Oost-Europa was zwaar, en in delen van Oost-Europa is het nog steeds zwaar, maar ik stelde mezelf gerust met de wetenschap dat het er elk jaar een beetje beter werd.
Maar nu staat Oekraïne dus in brand, overgeleverd aan de grillen van de zoveelste machtswellusteling in de geschiedenis van de mensheid. Arme soldaten, niet zelden wereldvreemde tieners uit afgelegen dorpen in het verre oosten van Rusland, worden door hem gedwongen om te vechten voor de bevrediging van zijn primitieve behoeften. Ik zag er een op televisie, een magere, arme sloeber, die me deed denken aan Paul Bäumer, de hoofdpersoon in het boek Im Westen nichts Neues van Erich Maria Remarque. Paul is een Duitse student die het liefst vogels tekent. Hij belandt in de Eerste Wereldoorlog aan het front, waar hij al zijn vrienden verliest. Het boek eindigt met een wapenstilstand, waarin Paul eindelijk de tijd vindt om weer eens een vogel te tekenen. Je hoopt al op een gelukkig einde, maar om de vogel beter te zien, staat hij op, en wordt neergeschoten. Het boek kwam hard aan toen het verscheen in 1929, en bij mij toen ik het las: het bood geen helden, geen heroïsche daden en had geen gelukkig einde. Het boek toont de oorlog zoals hij is: chaotisch, lelijk, kleverig, lawaaiig, donker, stinkend.
Ik ga dadelijk maar weer eens lezen of er nog nieuws is uit het oosten. Misschien stort ik nog wat geld op de rekening van het Rode Kruis. Misschien moeten we eens gaan nadenken over het leegruimen van de bovenverdieping en het opnemen een gezin. Al zal het wel bij nadenken blijven, ik ben niet zo'n held. Maar een blog over de witregel, dat kan ik even niet opbrengen. Misschien volgende week weer.
Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack en auteur van Zo schrijf je een goed managementboek. Heb je een vraag of een voorstel voor een boek? Stuur hem een mail of maak contact via LinkedIn.
Wil je zijn blog elke week automatisch ontvangen in je mailbox? Schrijf je hier in!
